Propolis właściwości i zastosowanie

Propolis, znany również jako kit pszczeli, to naturalna substancja wytwarzana przez pszczoły z żywic roślinnych, wosków i pyłku kwiatowego. Od tysięcy lat ceniony jest za swoje wyjątkowe właściwości ochronne i regenerujące. Już w starożytnym Egipcie wykorzystywano go do balsamowania ciał i leczenia ran, a w Grecji i Rzymie uchodził za skuteczny środek wspierający odporność. Dziś propolis wciąż budzi ogromne zainteresowanie- zarówno w medycynie naturalnej, jak i w przemyśle farmaceutycznym.

Czym jest propolis, czyli kit pszczeli?

Pszczoły wytwarzają propolis, by uszczelnić i zabezpieczyć ul przed bakteriami, wirusami i pleśniami. W temperaturze pokojowej ma on postać twardej, lepkiej masy o żywicznym zapachu. Pod wpływem ciepła staje się miękki i plastyczny. Barwa propolisu zależy od rodzaju roślin, z których pszczoły zbierają żywicę- może być żółta, brunatna, a nawet zielonkawa.

Nazwa „propolis” pochodzi z greki i oznacza dosłownie „przed murami miasta”. Odnosi się to do jego roli w ulu- chroni „miasto pszczół” przed zagrożeniami z zewnątrz. Ta sama właściwość, która pozwala pszczołom utrzymać zdrowie kolonii, sprawia, że kit pszczeli od wieków wykorzystywany jest przez człowieka jako naturalny środek wspierający odporność i regenerację organizmu.

Skład propolisu- bogactwo natury

Propolis to prawdziwa skarbnica związków bioaktywnych. Zawiera ponad 300 różnych składników, których proporcje zależą od regionu, pory roku i rodzaju roślin. Wśród najważniejszych można wyróżnić:

Żywice roślinne (40–50%)– odpowiadają za właściwości ochronne i regenerujące.
Woski (20–30%)– nadają propolisowi konsystencję i pomagają w aplikacji na skórę.
Polifenole i flawonoidy (ok. 15%)– silne przeciwutleniacze wspomagające naturalną odporność organizmu.
Oleje eteryczne, garbniki i kwasy fenolowe– nadają mu charakterystyczny zapach i działanie antyseptyczne.
Witaminy i minerały– w tym witaminy z grupy B, witamina C i E, żelazo, cynk, magnez, mangan czy potas.

Dzięki tak złożonemu składowi propolis łączy w sobie działanie ochronne, oczyszczające i regenerujące.

Propolis właściwości

Kit pszczeli wyróżnia się szerokim spektrum działania. W badaniach laboratoryjnych wykazuje właściwości:

przeciwbakteryjne– ogranicza rozwój niektórych bakterii,
przeciwzapalne i łagodzące,
przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe,
antyoksydacyjne– chroni komórki przed stresem oksydacyjnym,
regenerujące– wspiera procesy odnowy skóry i błon śluzowych.

To połączenie sprawia, że propolis od dawna jest stosowany jako naturalne wsparcie organizmu- szczególnie w okresach osłabienia, w sezonie infekcji, a także przy problemach skórnych.

Propolis na co pomaga?

Zastosowanie kitu pszczelego jest bardzo szerokie. Tradycyjnie wykorzystuje się go jako środek wspierający w infekcjach górnych dróg oddechowych, do pielęgnacji skóry oraz przy drobnych uszkodzeniach naskórka.

Najczęstsze kierunki zastosowania:

Propolis na gardło– w postaci sprayów lub roztworów może łagodzić podrażnienia błony śluzowej, chrypkę i uczucie suchości.
Kit pszczeli w pielęgnacji skóry– maści i kremy z propolisem wspomagają gojenie się ran, otarć i zmian skórnych, takich jak trądzik, egzema czy łuszczyca.
Propolis pszczeli na odporność– jego naturalne związki bioaktywne mogą wspierać organizm w walce z drobnoustrojami i wzmacniać barierę ochronną.
Właściwości maści z propolisem– wykorzystuje się je w pielęgnacji skóry skłonnej do stanów zapalnych, przesuszenia lub pęknięć naskórka.

Warto dodać, że propolis stosowany jest również pomocniczo w pielęgnacji jamy ustnej (afty, drobne ranki) oraz w kosmetykach ochronnych do ust i dłoni.

Właściwości zdrowotne kitu pszczelego

Właściwości zdrowotne kitu pszczelego wynikają głównie z obecności flawonoidów, kwasów fenolowych i mikroelementów. Substancje te wykazują działanie wspierające naturalne procesy regeneracji oraz ochrony tkanek. Propolis może pomóc w łagodzeniu skutków podrażnień, wspomagać gojenie oraz chronić przed czynnikami zewnętrznymi- zarówno na skórze, jak i błonach śluzowych.

Regularne, umiarkowane stosowanie (np. w formie ekstraktu lub maści) może stanowić cenne uzupełnienie codziennej pielęgnacji i profilaktyki, szczególnie w okresie jesienno-zimowym.

Kit pszczeli- zastosowanie

Zastosowanie kitu pszczelego obejmuje zarówno produkty doustne, jak i zewnętrzne. W aptekach i sklepach zielarskich można znaleźć:

ekstrakt z propolisu– używane do rozcieńczania w wodzie lub jako składnik płukanek,
maść z propolisem– przeznaczone do skóry podrażnionej, przesuszonej lub z tendencją do stanów zapalnych,
spraye propolisowe– szczególnie wygodne przy problemach z gardłem lub suchością w jamie ustnej,
czopki propolisowe– stosowane miejscowo przy podrażnieniach błon śluzowych.

Naturalny kit pszczeli można więc wykorzystać na wiele sposobów- zarówno do pielęgnacji, jak i wspomagania organizmu w stanach osłabienia czy po urazach skóry.

Propolis przeciwwskazania

Mimo naturalnego pochodzenia propolis może wywoływać reakcje alergiczne, szczególnie u osób uczulonych na produkty pszczele lub pyłki roślin. Objawy uczulenia to m.in. swędzenie, zaczerwienienie skóry, obrzęk lub łzawienie oczu. Przed pierwszym zastosowaniem warto wykonać próbę uczuleniową- nanieść niewielką ilość preparatu na skórę i obserwować reakcję.

Siła propolisu- dlaczego warto go znać?

Propolis, czyli kit pszczeli, to jeden z najbardziej wszechstronnych darów ula. Jego bogaty skład i naturalne właściwości sprawiają, że od wieków znajduje zastosowanie w pielęgnacji skóry, wspieraniu odporności i łagodzeniu podrażnień. Współczesne produkty z propolisem- takie jak maści, ekstrakty czy spraye- łączą tradycyjne działanie pszczelich substancji z nowoczesnymi formułami, zapewniając skuteczność i wygodę stosowania.

Źródła:

Przybyłek I., Karpiński T.M., Antibacterial Properties of Propolis, „Molecules”, nr 24, 2019. – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31146392/
Propolis – panaceum prosto z ula, „Lek w Polsce”, 6(23) 2013. – https://lekwpolsce.pl/post-5204ea741e504