Przytulia czepna- właściwości, ziele i herbata. Jak pić, aby wspomagać zdrowie?
Na pierwszy rzut oka wygląda jak zwykły, uciążliwy chwast, który plącze się w ogrodzie i czepia ubrań podczas spaceru po łące. Tymczasem przytulia czepna (Galium aparine) to roślina o długiej tradycji stosowania w medycynie naturalnej- znana już w starożytności, a w ziołolecznictwie ludowym wykorzystywana głównie do oczyszczania organizmu, wspomagania pracy układu moczowego i pielęgnacji skóry. Dziś wraca do łask jako ziele o szerokim działaniu prozdrowotnym.
Jak wygląda przytulia czepna (Galium aparine)?
Przytulia czepna należy do rodziny marzanowatych i jest rośliną jednoroczną, którą łatwo rozpoznać po charakterystycznych haczykowatych włoskach. To właśnie one sprawiają, że roślina „przyczepia się” do ubrań, sierści zwierząt czy sąsiednich łodyg, wykorzystując je jako podporę.
Łodyga przytulii jest czterokanciasta, wiotka i może dorastać nawet do 2 metrów, jeśli znajdzie odpowiednie rośliny, po których może się wspinać. W przeciwnym razie rośnie nisko i rozkłada się po ziemi, tworząc gęste, splątane kępy. Liście są wąskie, lancetowate, ułożone w okółkach po kilka sztuk. Kwiaty przytulii są drobne- białe lub zielonkawobiałe- i pojawiają się od późnej wiosny do lata. Z nich rozwijają się niewielkie, kuliste owoce pokryte drobnymi haczykami.
To właśnie dzięki tej „przylepnej” budowie roślina zawdzięcza swoją nazwę, a każdy, kto choć raz zbierał jagody czy spacerował wśród wysokiej trawy, dobrze wie, jak łatwo przytulia potrafi uczepić się ubrania.
Gdzie rośnie przytulia czepna?
Przytulię czepną można spotkać praktycznie wszędzie- od przydroży i pól uprawnych, przez ogrody, po łąki, zarośla czy skraje lasów. W Polsce występuje bardzo pospolicie i jest uznawana raczej za chwast. Jednak dla zielarzy i osób korzystających z mocy roślin stanowi cenny surowiec leczniczy.
Przytulia czepna- kiedy zbierać i jak suszyć ziele?
Ziele przytulii czepnej można zbierać od wiosny aż do jesieni, choć najczęściej poleca się okres od maja do lipca, kiedy roślina jest najbardziej okazała i pełna składników aktywnych. Zbieramy głównie młode łodygi i liście.
Aby zachować właściwości lecznicze, ziele najlepiej suszyć w przewiewnym, zacienionym miejscu- rozkładając cienką warstwą lub wieszając pęczki. Wysuszona przytulia powinna być krucha i łatwo się łamać. Tak przygotowany susz przechowujemy w szczelnych słoikach, z dala od światła i wilgoci.
Przytulia czepna- właściwości i składniki czynne
Choć wygląda niepozornie, przytulia kryje w sobie bogactwo cennych substancji: flawonoidy, kwasy fenolowe, saponiny, krzemionkę, taniny, glikozydy, sole mineralne oraz olejki eteryczne. To właśnie one odpowiadają za jej szerokie działanie prozdrowotne.
Najważniejsze cechy wyróżniające przytulię:
- właściwości oczyszczające i detoksykujące– wspiera usuwanie toksyn i nadmiaru wody z organizmu, poprawiając pracę układu limfatycznego,
- właściwości moczopędne– pomaga w infekcjach i stanach zapalnych dróg moczowych, wspiera nerki,
- właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne– łagodzi podrażnienia i stany zapalne, działa pomocniczo przy problemach skórnych,
- właściwości regenerujące i wzmacniające– dodaje energii, poprawia ogólną kondycję organizmu,
- właściwości przeciwzakrzepowe– wspiera krążenie krwi i może zmniejszać ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego,
- właściwości rozkurczowe i ściągające– korzystne działanie na układ pokarmowy, przy biegunkach czy zatruciach.
- właściwości antyoksydacyjne- zarówno ekstrakt z jak i napar z suszu wykazuje zdolności neutralizowania wolnych rodników.
Na co pomaga przytulia czepna?
Przytulia znalazła zastosowanie w wielu dolegliwościach, m.in.:
- powiększone węzły chłonne i problemy z układem limfatycznym,
- obrzęki, cellulit, nadmierne zatrzymywanie wody w organizmie,
- infekcje i stany zapalne dróg moczowych,
- schorzenia skórne- egzemy, łuszczyca, czyraki, trudno gojące się rany,
- dolegliwości układu krążenia- żylaki, hemoroidy, problemy z krążeniem,
- stany osłabienia i wyczerpania organizmu.
Jak stosować przytulię czepną?
Przytulia czepna to ziele o szerokim zastosowaniu w ziołolecznictwie. Można ją stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Poniżej znajdziesz najpopularniejsze sposoby jej wykorzystania.
Napar z przytulii czepnej (herbata ziołowa)
Najczęściej spotykaną formą jest napar, przygotowywany z suszonego ziela. Wystarczy 1-2 łyżeczki suszu zalać szklanką gorącej wody, przykryć i pozostawić do zaparzenia na około 10 minut. Tak przygotowaną herbatę można pić 1-2 razy dziennie.
Regularne picie naparu wspomaga oczyszczanie organizmu, działa moczopędnie, a także korzystnie wpływa na przepływ limfy. W medycynie ludowej napar stosowany był przy obrzękach, uczuciu ciężkości nóg czy problemach ze skórą.
Sok ze świeżego ziela przytulii
Świeże ziele przytulii można zmiksować w blenderze lub wycisnąć w sokowirówce. Otrzymany sok jest bogaty w substancje czynne obecne w surowcu i zawiera więcej aktywnych składników niż susz.
Tradycyjnie spożywano go rozcieńczonego z wodą lub sokiem owocowym- ma dość intensywny smak, dlatego warto łączyć go z innymi napojami. Sok uważany jest za szczególnie cenny podczas wiosennej detoksykacji organizmu.
Nalewka z przytulii czepnej
Nalewka to alkoholowy ekstrakt, który pozwala zachować właściwości ziela na dłużej. Można przygotować ją zarówno ze świeżego, jak i suszonego ziela.
Aby zrobić nalewkę, roślinę zalewa się spirytusem lub wódką i pozostawia na kilka tygodni w ciemnym miejscu. Po odcedzeniu płyn przechowuje się w butelkach. Kilka kropel nalewki dodanych do wody to sposób na skorzystanie z dobroczynnych właściwości przytulii- zwłaszcza w okresach osłabienia i zmęczenia organizmu.
Okłady i przemywania z przytulii
Przytulia czepna znajduje zastosowanie również zewnętrznie. Napar lub odwar z ziela można stosować do przemywania skóry z problemami, takimi jak egzema, łuszczyca, czyraki czy trudno gojące się rany.
Kompresy z naparu przykłada się miejscowo na podrażnione miejsca. Dzięki działaniu przeciwzapalnemu i ściągającemu roślina wspomaga gojenie ran i przynosi ulgę skórze. Dawniej stosowano ją także jako płukanki do gardła i jamy ustnej przy aftach czy stanach zapalnych.
Przytulia czepna właściwości- naturalny sprzymierzeniec w oczyszczaniu organizmu
Choć często traktowana jest jako zwykły chwast, przytulia czepna od wieków wykorzystywana była jako cenne ziele lecznicze. Dziś wraca do łask, zwłaszcza w fitoterapii i naturalnych metodach wspierania organizmu. Jej regularne stosowanie może pomóc w oczyszczaniu organizmu, wspieraniu pracy nerek i układu limfatycznego, a także poprawie kondycji skóry. To jedno z tych ziół, które warto mieć w domowej apteczce natury.
Bibliografia:
Antoniak K. i wsp.: Analysis of essential oil of Galium aparine.. Farmacja Polska. 75, 2019: 536-541.
Korkmaz N. i wsp.: Antioxidant, antimicrobial and antiproliferative activities of Galium aparine. Fac. Pharm. Ankara / Ankara Ecz. Fak. Derg., 45(3): 554-564, 2021.